Zdalne nauczanie a czas spędzany przed ekranem urządzeń
| Czas czytania: 6 min. 
Od dzisiaj wchodzą w życie nowe regulacje prawne dotyczące kształcenia na odległość. Jak czytamy na stronie MEN Minister Edukacji Narodowej apeluje i prosi dyrektorów szkół i nauczycieli „o zwrócenie szczególnej uwagi na równomierne obciążenie ucznia zajęciami w danym dniu, a także uwzględnienie możliwości psychofizycznych dzieci”.
Czytamy dalej, że:
„Dyrektor musi również ustalić z nauczycielami tygodniowy zakres materiału dla poszczególnych klas, uwzględniając m.in.: równomierne obciążenie ucznia zajęciami w danym dniu, zróżnicowanie tych zajęć czy możliwości psychofizyczne ucznia. Dyrektor ma też określić formy kontaktu czy konsultacji nauczyciela z rodzicami i uczniami. Organizując uczniom kształcenie na odległość dyrektor musi pamiętać o uwzględnieniu zasady bezpiecznego korzystania przez uczniów z urządzeń umożliwiających komunikację elektroniczną. Oznacza to, że dobór narzędzi przy tej formie kształcenia powinien uwzględniać aktualne zalecenia medyczne odnośnie czasu korzystania z urządzeń (komputer, telewizor, telefon) i ich dostępności w domu, wiek i etap rozwoju uczniów, a także sytuację rodzinną uczniów.”
Przez ostatnie kilka dni docierały do nas pytania dyrektorów, nauczycieli i pedagogów dotyczące aktualnych zaleceń medycznych czy badań naukowych wskazujących na ilość czasu ekranowego, który jest bezpieczny dla dzieci/uczniów w różnym wieku.
Oto co udało nam się ustalić na podstawie wskazówek międzynarodowych instytucji zajmujących się zdrowiem, instytucji badawczych, organizacji pozarządowych czy edukatorów (praktyków) takich jak my zajmujących się edukacją w zakresie bezpiecznego korzystania z sieci.
Równowaga życiowa
Punktem wyjścia powinno być zachowanie równowagi życiowej, zapewnienie odpowiedniej liczby godzin na sen, naukę, relaks, czas spędzony z rodziną, pasje, aktywność fizyczną itp. Warto pamiętać, że działania w których wykorzystujemy urządzenia cyfrowe mogą pokrywać się z powyższymi aktywnościami (np. pasje, odpoczynek, nauka). Proporcje między tymi aktywnościami w ciągu doby będą się zmieniały w zależności od wieku i możliwości psychofizycznych uczniów.
Pomocny w planowaniu takiego optymalnego rozkładu dnia może być np. taki kalkulator znajdujący się na stronie www.healthychildren.org prowadzonej przez American Academy of Pediatrics (zrzut ekranu pokazuje tylko przykładowy rozkład dnia)
Sam czas używania urządzeń cyfrowych może być mierzony za pomocą aplikacji do monitowania czasu spędzonego w sieci (przykładowe aplikacje monitorujące czas dla systemu Android).
Nastolatki w sieci
Ilość czasu spędzonego przez nastolatków przed ekranem urządzeń ukazują m.in. badania nastolatków przeprowadzone przez NASK i opublikowane w raporcie „Nastolatki 3.0” w 2016 r.
Wybraliśmy kilka z wniosków, które mogą być pomocne w przygotowaniu się do pracy zdalnej z uczniami.
- W domu codziennie z Internetu korzysta 93,4% badanych.
- Około 30% nastolatków pozostaje on-line niemal stale i wszędzie.
- 80% nastolatków korzysta w domu z Internetu w sposób ciągły.
- Sprzętem pozwalającym pozostawać stale on-line jest telefon komórkowy (smartfon) – 31,3% badanych deklaruje, że korzysta z niego ponad 5 godzin
- 52,8% badanych nie korzysta z komputerów stacjonarnych. Rośnie popularność smartfonów, tabletów i laptopów
- Dziewczęta częściej korzystają z urządzeń przenośnych, chłopcy z komputerów stacjonarnych.
- Internet dla młodzieży, to przede wszystkim środek komunikacji ze znajomymi: ze szkoły (90,6% odpowiedzi od – „kilka razy dziennie” do – „kilka razy w tygodniu”)oraz spoza szkoły (85,4%).
- Średni wiek inicjacji internetowej to 10 lat.
Poniżej przedstawiamy jedną z infografik ze strony internetowej www.domowykodeks.pl stworzonej przez FUNDACJĘ DBAM O MÓJ Z@SIĘG – źródło: https://domowykodeks.pl/wp-content/uploads/2018/02/Wyniki-bada%C5%84_IKONOGRAFIKI.pdf
Ile czasu przed ekranem i na zdalne nauczanie?
Dzieci w wieku od 3 do 5 lat nie powinny spędzać przed ekranami więcej niż jedna godzina (WHO). W przypadku starszych dzieci nie ma ściśle określonych limitów, mówiących o tym, ile czasu można spędzać przed ekranami urządzeń, aby nie było to obciążające. Kluczowe jest zachowanie równowagi, o której była mowa wyżej.
Z pomocą przychodzą jednak pewne wskazówki:
- pracując zdalnie rób przerwy mniej więcej co każde 30-40 min;
- pamiętaj o tym, by przerwa była “nie-ekranowa”, polegająca na zaangażowaniu odmiennych obszarów naszego funkcjonowania i zasobów niż te wykorzystywane w pracy z urządzeniem (odpoczynek od ekranów nie powinien przybierać postaci kolejnego czasu przed urządzeniem spędzonego na innych rzeczach niż praca lub nauka. Gry komputerowe, portale społecznościowe, filmy czy przeglądanie stron to również czas ekranowy);
- nie używaj “ekranów” przed pójściem spać. Ostatnie “spotkanie z ekranem” powinno być przynajmniej na dwie godziny przed zaśnięciem, niezależnie od wieku ucznia;
- efektywna lekcja on-line, czyli sesja, podczas której uczeń jest odbiorcą informacji od nauczyciela, poznaje i analizuje zagadnienie, powinna trwać około 30 min. Podobnie jak w szkole, gdzie resztę czasu zajmują sprawy organizacyjne, ćwiczenia i sprawdzanie wiedzy.
- biorąc pod uwagę nasze doświadczenia trenerskie i rodzicielskie – dla klas I-III SP wskazane mogą być maksymalnie 1-2 sesje w ciągu dnia, dla klas 4-6 SP maksymalnie 3-4 sesje w ciągu dnia, dla starszych klas nie powinniśmy przekraczać 6 sesji w ciągu dnia.
Nauka i praca na odległość z wykorzystaniem nowoczesnych urządzeń to rzecz, do której każdy z nas musi się przyzwyczaić w nadchodzących dniach i tygodniach. Dla wielu nauczycieli, uczniów i rodziców jest to rozwiązanie nowe. Każda nowość wymaga od nas etapu rozeznania i odnalezienia swojego własnego sposobu działania. Do nowości w postaci pracy zdalnej dochodzi niezwykle wyjątkowa sytuacja, w której znalazł się nasz kraj i cały świat. Im więcej zmian tym dłuższa droga do odnalezienia siebie pośród nich.
Z tego powodu dobrym rozwiązaniem wydaje się stopniowe przyzwyczajanie uczniów do obowiązków i nauki online, zwiększanie długości sesji czy ilości podawanych obowiązków, pamiętając jednak o wskazanej wyżej zasadzie równowagi. Zachowaniu równowagi między czasem na naukę, czasem z rodziną i bliskimi, rozrywkę i odpoczynek. Choć trudno o tę zasadę w sytuacji mnóstwa obowiązków, zabiegania o zdrowie i troskę o rodzinę, tym bardziej jej potrzebujemy, gdy rośnie niepewność a zagrożenie epidemią nie ustępuje.
Źródła:
- Scientific American Mind 2016, 09. Generation Z: online and at risk.
- Interner Matters. Advice by Age. Dostęp: https://www.internetmatters.org/advice/
- World Health Organisation (WHO). Dostęp: https://www.who.int/news-room/detail/24-04-2019-to-grow-up-healthy-children-need-to-sit-less-and-play-more
- Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę (FDDS), 2020, Kampania Domowe Zasady Ekranowe. Dostęp: https://rodzice.fdds.pl/wiedza/kampania-domowe-zasady-ekranowe/
- Polskie Centrum Programu Safer Internet, NASK-PIB, Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę (FDDS), 2018. Bezpieczeństwo dzieci i młodzieży online. Kompendium dla rodziców i profesjonalistów. Dostęp:
https://www.saferinternet.pl/pliki/publikacje/kompendium2019.pdf - NASK, 2016. Nastolatki 3.0. Dostęp: https://akademia.nask.pl/badania/RAPORT%20-%20Nastolatki%203.0%20-%20wybrane%20wyniki%20bada%C5%84%20og%C3%B3lnopolskich.pdf
- Domowy Kodeks. Dostęp: https://domowykodeks.pl/wp-content/uploads/2018/02/Wyniki-bada%C5%84_IKONOGRAFIKI.pdf
