Graj-Odkrywaj-Twórz – młodzież projektuje lokalną grę planszową
| Czas czytania: 6 min. Mało jest takich truizmów jak stwierdzenie, że „młodzież gra w gry”, przy czym większość dorosłych zapewne od razu ma na myśli gry wideo, a nie planszowe. Mimo renesansu gier planszowych, który ta branża przeszła kilka lat temu, dla wielu dorosłych, a co za tym idzie i dzieci, gry planszowe to nadal „Chińczyk” i „Monopol”. Tymczasem gra może być powiązana nie tylko z rzucaniem kostką i poruszaniem naszego pionka o kolejne pola do przodu. Projekt Równać Szanse Bełżyce: „Graj-Odkrywaj-Twórz” realizowany jest przez Stowarzyszenie Razem dla Bełżyc we współpracy ze Stowarzyszeniem EDUKACJA 3.0, pokazał uczestnikom, że gry mogą wyglądać zupełnie inaczej. Dodatkowo pozwolił zmierzyć się z zadaniem zaprojektowania własnej „planszówki”. Jednym z celów projektu było stworzenie gry planszowej o Małej Ojczyźnie uczestników, czyli Bełżycach.
“Zainspirowały nas potrzeby i pomysły uczniów miejscowej szkoły podstawowej. W poszukiwaniu nowych form komunikacji z młodym pokoleniem doszliśmy do wniosku, że muzeum nie może być żywą skamieliną i powinno używać nowoczesnych form pracy i środków przekazu. Stało się to szczególnie istotne obecnie – kiedy nasz kraj dotknęła pandemia koronawirusa i możliwości bezpośredniej edukacji przyrodniczej, zarówno w muzeum, jak i w terenie, zostały bardzo ograniczone. W 2019 roku wspólnie z młodzieżą stworzyliśmy aplikację Mały przewodnik po Kazimierzu Dolnym. Wtedy się okazało, że dzieciaki znają mnóstwo niesamowitych miejsc w okolicy i że przyroda je fascynuje. Szkoda było nie wykorzystać takiego potencjału. Dlatego postanowiliśmy zrealizować nowy projekt, z aplikacją przyrodniczą Mały przyrodnik. Przygoda w Kazimierzu Dolnym.”
Joanna Szkuat, Oddział Przyrodniczy MNKD
Jak przenieść miasto do gry? – etapy realizacji projektu
Cykl spotkań na temat projektowania gier planszowych poprzedziły spotkania projektowe (i prywatne) uczestników, podczas których poznawali nowoczesne gry planszowe. W ramach realizacji projektu zakupione zostały gry planszowe, które są dostępne dla uczestników – młodzieży, uczniów klas 7-8 szkoły podstawowej i szkół średnich. Zapoznanie się z przynajmniej kilkoma tytułami pozwoliło poszerzyć wiedzę uczestników na temat gier planszowych wśród osób, u których do tej pory najpopularniejszymi planszówkami były „Monopoly”, „Chińczyk”, „Szachy” czy karciana gra „Uno” (zbliżona do „Makao”).
Pierwsze zajęcia projektowe były etapem koncepcyjnym – miały na celu zapoznać uczestników ze światem gier planszowych od strony teoretycznej – zastanawialiśmy się: “Dlaczego gry są dobre?”, “Co sprawia, że chcemy w nie grać?”, “Jakie umiejętności są niezbędne dla powstania gry”. Uczestnicy zapoznali się z szeregiem mechanik, które mogą zostać użyte w grach planszowych, a także wskazali, które z nich mogą zostać wykorzystane przy tworzeniu ich własnej gry o Bełżycach. Wszystko to uzupełniła rozmowa o mieście – jego najważniejszych atrakcjach – zarówno zabytkach jak i miejscach codziennie odwiedzanych przez uczestników warsztatów.
Kolejny etap, to tworzenie prototypu gry. Zdecydowaliśmy się na stworzenie dwóch gier. Pierwsza gra jest stosunkowo prosta, oparta o mechanikę popularnej gry Dobble, w której chodzi o wskazywanie par takich samych obrazków. Zadaniem uczestników zajęć było wskazanie blisko 50 charakterystycznych dla ich miejscowości miejsc oraz wskazanie jaki symbol graficzny lub ikona może je reprezentować w grze. Istotne jest, że sama gra zawiera głównie grafiki, które tylko symbolizują dane miejsce. Dlatego też uczestnicy przygotowali także opisy obiektów, aby umieścić je w instrukcji i pokazać, dlaczego znalazły się w grze. Na kolejnym etapie odnaleźli odpowiednie grafiki (trwa właśnie przygotowywanie gry do druku).
Kolejnym wyzwaniem była gra planszowa. Inspiracją do jej powstania również były Bełżyce, a konkretnie zmiany, jakie wprowadziliby w swoim mieście uczestnicy warsztatów. Na planszę naniesiono ciekawe miejsca, stworzono karty małych i dużych projektów (coś na kształt budżetów obywatelskich w szeregu miast w Polsce). Zadaniem graczy jest poruszanie się po Bełżycach (na planszy; przy pomocy kart ruchu) i zdobywanie poparcia odpowiednich grup mieszkańców w miejscach, które są powiązane z danym typem – na przykład urząd-biznesmeni i przedsiębiorcy. Zebranie odpowiedniej ilości żetonów poparcia pozwala zakończyć projekt, a gracz, który ukończy wszystkie swoje projekty (duży i dwa małe) wygrywa.
Plakat dotyczący projektów realizowanych w Oddziele Przyrodniczym Muzeum Nadwiślańskiego w Kazimierzu Dolnym zaprezentowany podczas I International Non-Formal Education Congress in Lublin
Po przygotowaniu prototypu przyszedł czas na testy. Testy to żmudna część, składająca się z wielu powtórzeń – rozgrywek, po których następowało poprawianie prototypu, doprecyzowywanie zasad, aby gra stała się grywalna.
Po tym etapie przyszedł czas na zaprojektowanie graficzne gry – stworzenie ostatecznych projektów kart oraz planszy w programie Canva. To także żmudny proces, w którym uczestnicy musieli zaprojektować wszystkie karty oraz pomieścić wszystkie „atrakcje na planszy”. Praca w grupie i współpraca poszczególnych zespołów okazała się kluczowa dla stworzenia około 50 awersów kart wraz z ich opisami oraz samej planszy. Również ta gra jest właśnie finalizowana i przygotowywana do druku.
Wnioski z przebiegu projektu
Projekt niewątpliwie wnosi szereg wartości – łączy edukację obywatelską (projekt dotyczy lokalnych społeczności), kształtuje umiejętność współpracy, udoskonala znajomość programów graficznych czy matematyki – wszak gra musi być zbalansowana. Przede wszystkim jednak integruje – gry to zabawa niemal dla każdego, w której poza odrobiną szczęścia (na przykład przy dobieraniu kart) należy wysilić szare komórki, aby zwyciężyć. Nieprzewidywalność rozgrywki i miłe towarzystwo sprawiają, że ma się ochotę spróbować swoich sił kolejny raz. Wokół planszówek można stworzyć grupy pasjonatów, którzy dzięki regularnym spotkaniom mają szansę na nawiązanie długoletnich przyjaźni.
Jednak od bycia graczem do zaprojektowania gry jest długa droga – aby gra nie była kolejną wariacją na temat „Monopolu”, wskazana jest znajomość różnych mechanik – najlepiej przez uczestników projektu, a przynajmniej przez prowadzącego, który pokieruje pracą grupy. Następnie uczestników czeka żmudna, powtarzalna praca, która prowadzi jednak do wymiernych efektów – powstania gry, w którą można zagrać razem z przyjaciółmi czy rodziną, aby pokazać im efekt warsztatów.
Projekt Równać Szanse Bełżyce „Graj-Odkrywaj-Twórz” realizowany jest przez Stowarzyszenie Razem dla Bełżyc. Za część projektu związaną z powstawaniem gier planszowych odpowiada Stowarzyszenie Edukacja 3.0.
Dowiedz się więcej na temat aplikacji
Mały Przewodnik po Kazimierzu Dolnym
Mały Przyrodnik. Przygoda w Kazimierzu Dolnym
